admin 
Ni ESTONG REYES
DAPAT ituloy ng Commission on Elections (Comelec) ang nakatakdang parliamentary elections sa Bangsamoro Autonomous Region of Muslim of Mindanao sa Mayo 2025, ayon kay Senador Juan Miguel Zubiri.
Sa kanyang pagharap sa Kapihan sa Manila Bay, iginiit ni Zubiri na labag sa batas ang pagpapalawig sa termino ng Bangsamoro Transition Authority. Partikular na tinukoy ni Zubiri ang mga probisyong kalakip ng Republic Act 11593.
“Yung postponement ng Bangsamoro Transition Authority was a law. And very clearly in the law, nakalagay po doon sa batas na ang Bangsamoro Transition Authority will no longer cease to exist in 2025. In place will be the new Bangsamoro parliament,” paliwanag ni Zubiri.
“I feel it would be a clear violation of the law to allow the extension of the Bangsamoro Transition Authority by one more term up to 2025. But the law is very clear that the next elections must be synchronized with the May 2025 national and local elections,” dagdag niya.
Nilagdaan noong Oktubre 2021 ang batas na nagpapalawig sa transition period ng BARMM mula 2022 tungo sa 2025 kaya nagawang ipagpaliban ang unang parliamentary elections.
Para kay Zubiri, angkop lang na dinggin na ang boses ng mamamayan sa pamamagitan ng halalan.
Sa ilalim ng kasalukuyang istruktura, pawang presidential appointees ang miyembro ng parlamento alinsunod sa Section 2 ng naturang batas.
Kamakailan, naghain si Parliament member Michael Midtimbang ng Resolution No. 631 na humihiling sa Senado at Mababang Kapulungan na ipagpaliban ang BARMM dahil makasasabay nito ang national at local elections sa May 2025.
“This postponement would provide ample time to amend BAA No. 58, the regional law that governs the creation of parliamentary districts. Currently, the law does not adequately account for the distribution of seven district representatives from the Province of Sulu to the remaining territories within BARMM,” ayon kay Midtimbang.
Katwiran ni Midtimbang, kailangan munang amyendahan ang batas upang matiyak na pantay na representasyon at tugunan ang pangangailangan ng bawat distrito.
“By ensuring that elections are rescheduled and that candidates are given the time needed to prepare, we reinforce public trust in our political system. This trust is fundamental in a region where history has often dictated divisions rather than unity. By working collaboratively to amend existing laws and reschedule elections, we promote inclusivity and cooperation,” ani Midtimbang.
Gayunpaman, nanindigan si Zubiri na hindi pwedeng ipagpaliban ang halalan at kung meron man aniyang paraan para amyendahan ang batas na tinutukoy ni Midtimbang, ito ay ang kapangyarihan ang Bangsamoro parliament na mag-reassign ng posisyon para sa Sulu at magagawa sa pamamagitan sa paghahain ng certificate of candidacy sa takdang panahon.
Isa pa aniyang pwedeng gawin, ayon kay Zubiri ang iliban ang pitong posisyon at ituloy ang Mayo 2025 elections.
“Pag nag reappropriate sila ng seats, we can have a special election. That’s possible. We can have a special election, we can pass a law for the special elections for the new members,” ayon kay Zubiri.
Sa ngayon aniya, kailangan ituloy ng Comelec ang nakatakda sa batas – “The Comelec will be remiss, will be violating the law if they do not implement the Bangsamoro parliamentary elections this May 2025. They will be violating the law which extended the BTA. So yun ang problema diyan.”
“Of course we want more time, but under the law kasi it should be synchronized. Wala nang may gustong extension. Meron din mga taga-BARMM na sinasabi sapat na yung dalawang term na binigay sa parliament in terms of pamumuno doon sa transition authority. Kailangan daw pakinggan natin yung boses ng taong bayan pag dating sa halalan through a democracy to elect members of the parliament and chief minister,” paliwanag ni Zubiri.
